Siirt ve Şırnak Ballarında Kalite İncelemesi

Bu çalışma, Siirt ve Şırnak illerinde 2016 ve 2017 yıllarında üretilmiş 30 adet süzme çiçek balının kalite özelliklerini ortaya koymuştur. Bal örnekleri; nem, pH, elektriksel iletkenlik, HMF, kül, prolin, şeker bileşimi ve C4 şeker katkısı gibi önemli kriterlere göre analiz edilmiştir.

✅ 1. Nem Oranı Tebliğe Uygun

(Tebliğ sınırı: %20)

Tüm bal örnekleri sınırlar içinde bulunmuştur.
2016 yılı eski mahsul ballarda nem oranı biraz daha yüksek çıkmıştır.
Bu farkın depolama koşulları ve yıl içi iklim etkilerinden kaynaklandığı düşünülüyor.

✅ 2. Elektriksel İletkenlik Normal

(Tebliğ sınırı: ≤ 0.8 mS/cm)

Bütün ballar çiçek balı sınıfına uygun çıkmıştır.
Siirt 7 balında iletkenlik diğerlerine göre biraz yüksek, bu da asit ve mineral içeriğinin zengin olduğunu gösteriyor.

📉 3. HMF (Isıl İşlem Göstergesi) – Bazı Eski Ballar Uygun Değil

(Tebliğ sınırı: ≤ 40 mg/kg)

2017 yılı yeni mahsul balların HMF’si çok düşük – yani ısıl işlem görmemiş.
Fakat eski mahsullerden Şırnak 14, Siirt 10 ve Siirt 15 kodlu 3 örnekte ballarında HMF sınır üstü.
➤ Bu durum balın fazla ısınması,
➤ Veya uzun süre uygun olmayan ortamda depolanması ile açıklanabilir.

🍯 4. Şeker Bileşimi – Kristalleşme Eğilimi Düşük

Analizlere göre:

Sakkaroz (şeker katkısı göstergesi) hiçbir balda tespit edilmedi.
Fruktoz/Glukoz oranları çoğunlukla uygun.
Siirt 7 ve Siirt 11 ballarında bu oran tebliğ dışı – bu ballar daha çabuk kristalleşebilir.
Genel olarak kristalleşme eğilimi düşük bal üretilmiş.

💪 5. Prolin (Balın Doğallık Göstergesi)

(Tebliğ sınırı: ≥ 180 mg/kg)

Tüm ballar prolin açısından doğal bal özelliklerine uygun.
Sadece Şırnak 8 balında prolin düşük – bu bal:
- Erken hasat,
- Ya da depolama sırasında proteinlerin bozulmuş olabileceğini düşündürüyor.

🚫 6. C4 Şeker Analizi – 2 Ballarda Uygunsuzluk Tespit Edildi

(Tebliğ sınırı: %0 – %7)

Yeni mahsul (2017) balların tamamı şeker katkısı açısından temiz.
Eski mahsullerden Şırnak 15 ve Siirt 15 ballarında C4 oranı yüksek bulunmuştur.
Bu durum şeker şurubu katkısı ihtimali veya balın doğal olmayan koşullarda depolanması ile açıklanabilir.

🟢 Genel Sonuç

Bu çalışma göstermiştir ki:

Siirt ve Şırnak bölgesinin balları genel olarak kaliteli ve tebliğe uygundur.
En büyük kalite sorunları eski mahsul ballarda görülmüştür (HMF yüksekliği ve C4 katkısı).
2017 yılı yeni bal örnekleri neredeyse tüm parametrelerde çok iyi çıkmıştır.

🐝 Arıcılar İçin Öneriler

✔ Hasat sonrası balı sıcakta bırakmayın, serin ortamda saklayın.
✔ Depolama kapları temiz ve gıda uygun olmalı.
✔ Ballar uzun süre depolanacaksa güneş görmeyen yerde saklanmalı.
✔ Kovanda erken sağım yapmayın – prolin düşüklüğüne sebep olur.
✔ Şeker şurubu katkısından kaçının; hem kaliteyi düşürür hem de laboratuvar analizlerinde tespit edilir.